سوالات فصل چهار و پنجم درس جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی با پاسخ

سوالات فصل چهار و پنجم درس جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی با پاسخ 

فصل چهارم ( عناصر ارتباط اجتماعی )

1 – عمل وارونه چیست؟

گیرنده پیام به صور گوناگون امکان می یابد که بر فرستنده تاثیر گذارد و این تاثیر بازگشتی را عمل

 وارونه می خوانند .

2 – بازخورد و عوامل رادع در تحقق آن کدامند؟

تاثیر مخاطب بر فرستنده پیام را برخی با تعبیر پس خورد مطرح ساخته اند .زمانی که بین فرستنده و گیرنده

 پیام، رسانه یا وسیله ای به عنوان ابزار واسط ارتباطی قرار می گیرد، فرایند پس خورد با اشکالات بسیاری

مواجه می شود .

3 – آیا وسایل ارتباطی، عناصری خنثی و بدون هیچ تاثیر بر فرآیند ارتباط و پیام قابل انتقال هستند؟

خیر . در مورد تاثیر وسایل ارتباطی بر پیام و تمامی فرایند ارتباط و همچنین جامعه و محیط پیرامونشان، عقاید

بسیاری وجود دارد؛ برخی از خنثی بودن و صرفا حامل بودن این وسایل یاد می کنند، برخی دیگر بدین اعتقادند

که جامعه جدید از این وسایل چنان تاثیری شگرف برمی گیرد که ماهیتش تابعی از آنان است .

4 – فن سالاری چیست و در رابطه با وسایل ارتباط جمعی چه معنایی دارد؟

فن سالاری را یکی از بلایای قرن جدید می دانند که در جریان آن فنون و ابزار ساخته شده توسط انسان تعیین

کننده ارزشهای هستی اجتماعی است و یا در معنای دیگر، پیدایی و بسط فنون و ابزار صنعتی موجبات پیدایی

قشر جدیدی از انسانها را فراهم می سازد که با شناخت خاصی که از این وسایل دارند، به صورت قدرت هایی

 تازه تجلی می کنند و تعادل موجود در هرم قدرت را ناپدید می سازند .

5 – شیء سروری در چارچوب وسایل ارتباط جمعی دارای چه معنایی است؟

زمانی که در وسیله ای نظیر تلویزیون از شیوه های هدایت از راه دور سود برمی گیرند و در جریان آن فنونی

بسیار پیچیده نظیر تبلیغات تجاری فراآگاهی به کار می آیند، نیازهایی خاص می آفرینند، شئ یا کالایی را

چنان در ذهن انسانها وارد می سازند که موجبات ایذای آنان و امحای تعادل را در هستی شان فراهم می سازد .

از همین روست که اخلاق انسانی سستی می گیرد و هزینه بر درآمد چنان پیشی می گیرد که فرد مجبور است

سالهای آتی خود را فراموش گذارد و به زندگی قسطی اعتیاد یابد . تمامی این فرایند به معنای اسارت انسان

است در برابر شئ یا کالا و به طور کلی ساخته هایش .

6 – خویشتن یابی در برابر کدام مفهوم قرار می گیرد و در جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی چه معنایی را به ذهن متبادر می سازد؟

در برابر مفهوم شئ سروری است . باید در صدد آگاهی انسانها برآمد، موجبات بازگشت به خویشتن یا خودیابی

را در آنان فراهم ساخت و کالا یا وسیله را در خدمت رفاه و سعادن آنان به کار گرفت .

فصل پنجم (صاحب نظران ارتباط اجتماعی)

1 – مک لوهان هر یک از وسایل را در امتداد یکی از حواس انسانی می داند، منظور چیست؟

هر وسیله ارتباطی امتداد یکی از حواس انسان است.به عنوان مثال، خط امتداد چشم و رادیو امتداد شنوایی

 است. به بیان دیگر با پیدایی خط انسان توانست به عمق تاریخ  رخنه کند  و دنیاهای دوردست را ببیند؛

همانطور که در زمان خود با انسانهایی که فرسنگها دور از او هستند آشنا شود. این نظرمک لوهان این ویژگی

صرفا از وسایل ارتباط جمعی نیست، بلکه همه وسایل چنین اند. به عنوان مثال، از دیدگاه او چرخ امتداد پاست .

2 – دورانهای سه گانه جوامع از دیدگاه مک لوهان با توجه به تطور وسایل ارتباط جمعی کدامند؟

دوران تمدن باستانی بدون خط

دوران تمدن دارای خط یا بصری

دوران تمدن مبتنی بر وسایل ارتباطی الکترونیک

3 – آیا مک لوهان به دورهای بسته در حرکت تاریخی جوامع می اندیشید؟

خیر . برخلاف بسیاری از صاحب نظران دگرگونی اجتماعی که بر دوره های بسته  - یعنی تکرار تاریخ و بازگشت

به دوران پیشین – تاکید می ورزند، مک لوهان بر این اعتقاد است که هر چند در تاریخ دورانهایی مشابه ادوار

 پیشین پدید می آیند، اما، هرگز شاهد تکرار دورانهای گذشته در اعصار جدید نیستیم. این نظریه را دوره های

باز یا مارپیچی می خوانند .

4 – منظور از سوگیری ارتباط چیست؟ چه کسانی بدان توجه داشته اند؟

مک لوهان همانند اینیس تاریخ غرب را تاریخ سوگیری ارتباط و انحصار دانش مبتنی برکتابت می داند . اینیس

در اثرش با همین نام( سوگیری ارتباط)، سلطه کتابت را مطمح نظر دارد.  به زعم این دو ( اینیس و مک لوهان

 ) برتری محض کتابت بعد از قرن 15 موجب کاستی در سنن شفاهی گردید . در چنین جامعه ای، بسیاری از

فعالیتهای ارتباطی انسان جدا از جمع و در خلوت صورت می پذیرد ( نگارش و مطالعه کتاب )و ملیت و ملی

گرایی بسط می پذیرد .  پیدایی جامعه شفاهی با ورود دیگر وسایل ارتباطی در کنار خط و کتابت، به معنای

بازگشت انسان به سوی جمع، آموزش در بین جمع و به زعم مک لوهان نوعی بازگشت به دورانهای نخست

انسانی است . پیداست که هم انیس و هم مک لوهان دوران سوگیری ارتباط یا سلطه کتابت را نامطلوب می

پندارند. آنان بر ورای عصر خط و کتابت به عصر تلویزیون نظر دارند . از نظر آنان، مخصوصا مک لوهان، تلویزیون

موجب می شود که توازنی سالم بین حواس پدید آید، با عصر تلویزیون فرهنگ شفاهی نضج می یابد، مشارکت

به جای ترک، عزلت جویی و رهایی می نشیند، همکاری و اندیشه جهانی جایگزین ملی گرایی ها مخصوصا ملی

گرایی های افراطی می گردد .

5 – پیدایی خط و کتابت موجد چه تاثیراتی در جوامع انسانی گردید؟

خط و کتابت انقلابی بزرگ در تاریخ تطور انسان به شمار می آید. چه موجبات آن را فراهم ساخت که انسان و

پیامش برای تمامی تاریخ باقی می ماند و فرد با تسلط بر نوشته ها و پیامهای دیگران به عمق تاریخ رخنه کند.

زمان و مکان معنایی تازه یابند، چه، به رغم فاصله ای بسیار زمانی و مکانی، ارتباطات عمیق انسانی از طریق

مطالعه صورت پذیر گردید .  

6 – سه دوران مورد توجه رایزمن در تطور تاریخی جوامع بشر کدامند؟

1 – دوران سنت راهبر          2 - دوران خود راهبر             3 - دوران دیگر راهبر

7 – آدمک سازی چیست و در محدوده بحث وسایل ارتباط جمعی چه معنایی از آن در ذهن متبادر می شود؟

جامعه ارتباط جدید، موجد پیدایی شیوه هایی چند در راه تبلیغات تجاری است که بدان تبلیغات فراآگاهی

 اطلاق می شود. با بسط این شیوه ها، انسان جدید دچار ازخودبیگانگی، آدمک سازی و ... خواهد شد . وسایل

 ارتباط جمعی باعث می شوند که توده ها را تحت تاثیر قرار دهند، از تنوع حیات انسانی بکاهند و الگوی خاص

فکری و مصرفی پدید آورند که به این آدمک سازی می گویند یعنی القاء مسائل به اشخاص .

8 – مصرف تظاهری کدام است ؟

با بسط تبلیغات تجاری، مصرف از حالت طبیعی فراتر رفته، صوری افراطی، تصنعی و به طور کلی غیرمتعادل می

یابد. از طرفی نیازهای جدیدی در محدوده طبیعی نیازها ظهور می کنند که موجبات امحای تعادل روانی انسان

می شوند. از طرف دیگر مصرف تظاهری موجب رقابت در مصرف و ورشکستگی انسان جدید خواهد شد .

9 – تبلیغات فراآگاهی کدام است؟ به چه شیوه ای صورت می پذیرد؟

فنی خاص در تحمیل کالاهای مصرفی به توده هاست . بدین صورت که به همراه تبلیغ کالای خاص نام یا

تصویری مقدس و جاذب با سرعتی بسیار از برابر بینندگان عبور داده می شود و آنان بدون آنکه ادراکی روشن از

این تصویر ثانی یابند، نادانسته به کالای تبلیغ شده عشق می ورزند .

10 – چهار تمایز اصلی بین جامعه صوری و معنوی کدام است؟

 جامعه صوری : وسعت ، اراده اندیشیده ، بی نامی ، ارتباط سطحی

جامعه معنوی : اراده ی اورگانیک ، ارتباطات عمقی ، امتداد تاریخی ارتباط ، کوچکی جمع و ارتباط تام .

با تشکر از خانم قاسمی